Điều gì làm nên một người huấn luyện giỏi?

Tác giả: Đỗ Thị Huyền Trang – Trưởng nhóm Tư vấn Đầu tư, Mekong Capital

8 tháng Mười Một 2022

——–

Đó là vào một buổi sáng thứ Tư khi tôi chuẩn bị có một cuộc gặp 2 tiếng với CEO của một công ty trong danh mục đầu tư do tôi phụ trách tư vấn. Thông thường, tôi đều gửi email trước để đồng thuận về chủ đề mà chúng tôi sẽ thảo luận. Nội dung chủ yếu xoay quanh những mục tiêu trọng tâm mà anh CEO đặt ra trong quý, cũng như kết quả mà anh mong muốn có được sau cuộc gặp. Song lần này, tôi chọn làm khác đi.

Đỗ Thị Huyền Trang – Trưởng nhóm Tư vấn Đầu tư, Mekong Capital

——–

Nguyên một tuần trước hôm thứ Tư đó là khoảng thời gian bận rộn đối với anh CEO. Chúng tôi vừa quay lại sau một sự kiện kéo dài 2 ngày được tổ chức tại kho hàng lớn nhất của công ty, cách Hà Nội 30 phút đi xe. Đáng lẽ thì sự kiện được tổ chức nhằm ghi nhận những nỗ lực của cả đội ngũ. Anh CEO cũng mong đây sẽ là một dịp để mọi người ăn mừng với những thành công  cũng như hiện diện và hướng đến những mục tiêu đã đặt ra của năm 2022. Tuy nhiên, trong ngày thứ hai của sự kiện thì mọi việc lại diễn ra theo một hướng khác. Một trong những nhà đồng sáng lập đã thẳng thắn chỉ ra các sự cố mà công ty vẫn đang gặp phải trong đó có vấn đề về quản trị nhân lực và tổ chức vận hành tại các chi nhánh. Thành viên đồng sáng lập cũng yêu cầu đội ngũ điều hành, trong đó có CEO, suy nghĩ về hướng giải quyết cho những vấn đề này. Bầu không khí trong phòng bỗng trở nên nặng nề.

Mặc dù sự kiện đã kết thúc một cách khá trọn vẹn, nhưng tôi có thể thấy có điều gì đó vẫn đang vướng bận trong tâm trí của CEO. Chào tạm biệt mọi người sau khi dùng bữa trưa, quan sát sự trầm ngâm của anh, tôi thầm nghĩ: “Mình sẽ nói chuyện riêng với anh ấy khi quay lại TP. Hồ Chí Minh”.

Huyền Trang và đồng nghiệp tại Mekong Capital.

——–

Trở lại với cuộc gặp của tôi cùng CEO tại văn phòng của anh vào sáng thứ Tư hôm đó, tôi bắt đầu với việc ghi nhận những gì anh CEO và đội ngũ đã đạt được trong nửa đầu năm vừa qua. Tôi ghi nhận cách mà anh đã dẫn dắt đội ngũ vượt qua những khó khăn, liên tục khuyến khích mọi người tạo ra hành động để giữ vững cam kết của công ty với mục tiêu đột phá đã đề ra của năm 2022.

Sau đó, tôi chia sẻ với anh ấy: “Hôm nay tôi đến đây và không có chuẩn bị trước chủ đề nào như mọi lần chúng ta gặp nhau. Thay vào đó, tôi có thể hỏi về cảm xúc của anh từ tuần trước đến hôm nay được không?”

Anh CEO nhìn tôi có một chút ngạc nhiên xen lẫn băn khoăn chưa rõ về câu hỏi mà tôi vừa đưa ra. Tôi tiếp tục kể lại những điều mình thấy ở sự kiện 2 ngày vừa diễn ra, rằng ở ngày đầu tiên tôi đã thấy anh rất vui vẻ và nhiều năng lượng. Nhưng đến ngày thứ hai, anh có vẻ trầm và mệt mỏi.

Anh im lặng. Anh ấy nhìn tôi, rồi quay mặt nhìn đi chỗ khác.

Trong khoảng lặng đó, tôi đã phải tự nhủ với bản thân, hãy hiện diện với anh ấy, hiện diện với sự im lặng này.

——–

Sau đó, anh ấy nói: “Không phải tôi thấy mệt mỏi mà trong đầu tôi đã có nhiều suy nghĩ, có cả những cảm xúc bế tắc mà chưa có cách giải quyết. Tôi vẫn không thể ngừng suy nghĩ suốt cuối tuần vừa rồi. Tôi đã thử viết ra những gì đang nghĩ trong đầu. Tôi còn hỏi thêm các nhà sáng lập khác nếu họ thấy điểm gì chưa tốt ở khả năng lãnh đạo của tôi thì hãy cho tôi biết.”

Lúc này, trong đầu tôi nảy ra vô vàn những câu hỏi huấn luyện đang chực tuôn ra. Nhưng bản thân tôi đã phải kiềm chế, biết rằng mọi câu hỏi khuôn mẫu đều không phù hợp trong tình huống này. Thay vào đó, tôi chỉ ghi nhận lại những gì anh ấy vừa chia sẻ:

“Cảm xúc của anh chắc hẳn không hề dễ chịu. Nếu bình thường có lẽ tôi đã tiếp tục đặt những câu hỏi để anh đào sâu hơn về vấn đề anh đang gặp phải. Nhưng khi hiện diện với anh, ngay trong lúc này, thì tôi chỉ muốn hỏi rằng anh muốn điều gì xảy ra khác đi?”

Anh CEO thật thà nói rằng trên lý thuyết thì anh ấy biết để thay đổi tình huống thì chắc chắn anh ấy cần chuyển hóa khả năng lãnh đạo của mình thì mới có thể dẫn dắt đội nhóm hiệu quả để tạo ra được kết quả đột phá. Nhưng anh ấy đã làm tất cả những gì trong khả năng của mình mà dường như vẫn không thể thực sự xoay chuyển mọi thứ.

——–

Tôi cảm thấy đây chính là thời điểm phù hợp để mình đặt ra một câu hỏi:

“Anh nghĩ rằng kết quả đột phá bắt đầu từ đâu?”

Bằng cách diễn đạt riêng, anh ấy mô tả quá trình tạo ra đột phá bắt đầu từ cam kết về những mục tiêu trong tương lai. Đây là những mục tiêu không dễ dàng đạt được. Chúng tôi dần nhảy trong cuộc trò chuyện theo dòng suy nghĩ của anh.

Từng chút một, anh ấy bắt đầu mở lòng và đào sâu vào những điều đã xảy ra và sự hiện diện của anh trong những tình huống đó. Tôi cảm thấy việc đặt câu hỏi với anh trở nên dễ dàng và trực giác hơn: Trên cương vị lãnh đạo công ty, cam kết của anh là gì? Anh có nghĩ là bản thân đã giao tiếp hiệu quả với đội nhóm trong việc nhìn nhận sự cố là cơ hội để tạo ra đột phá? Điều gì anh còn chưa hài lòng sau những buổi thảo luận đó?

Cứ như vậy, những câu hỏi trong tôi bật ra thật tự nhiên và không cần uốn vào một khuôn mẫu nào. Tôi cũng cảm nhận từ anh CEO sự hào hứng và cảm xúc tự nhiên khi đáp lại những câu hỏi của tôi.

Cứ thế cho đến khi anh ấy nhận xét:

“Tôi thấy thoải mái khi chia sẻ những điều này với bạn vì tôi không có cảm giác bị đánh giá. Tôi thường xuyên nhận được câu hỏi từ người khác, nhưng nó cho tôi cảm giác bị hoài nghi, như thể tôi đang bị kiểm tra và đánh giá về những điều tôi đang làm. Nhưng ngay cả lúc này, tôi không hề né tránh các câu hỏi của bạn. Những câu hỏi mở ấy giúp tôi nhớ lại, suy ngẫm, và chiêm nghiệm được điều gì đó. Cũng như hôm nay, khi chúng ta nói về cách chuyển hóa sự cố thành đột phá, tôi nhận ra bản thân đã không tạo ra được không gian thoải mái và bối cảnh rõ ràng trong những cuộc gặp với đội ngũ. Cảm ơn bạn vì đã giúp tôi nhận ra điều đó.”

Ngày hôm đó, lắng nghe cảm nhận của anh CEO trong cuộc trò chuyện của chúng tôi xoay quanh khía cạnh VDI về năng lực chuyển hóa đột phá, tôi nhận ra một điều tưởng chừng là căn bản nhưng không dề dễ dàng của một người huấn luyện viên: Để làm một người huấn luyện viên hiệu quả không đơn giản là bạn đồng sở hữu cam kết cho những mục tiêu của người CEO mà còn là một người luôn hiện hữu để lắng nghe những trải nghiệm của họ.

——–

Huyền Trang chia sẻ câu chuyện của mình trong buổi huấn luyện của Mekong Capital.

Tôi đã suy nghĩ về mối quan hệ giữa các nhà lãnh đạo và những người huấn luyện viên. Điều gì sẽ xảy ra nếu tôi luôn đến với họ với một chủ đề về “cam kết và kết quả” hay câu hỏi “bạn đang muốn đạt được điều gì”?. Nhưng điều mà tôi chắc chắn đã phải liên tục học cách từ bỏ và khám phá lại (‘unlearn’) đó là cuộc nói chuyện giá trị nhất mà tôi có thể tạo ra cho các CEO là trở thành người đủ để họ tin cậy để lắng nghe đầy đủ những gì họ chia sẻ và cảm nhận, mà không bị rào cản hay bao vây bởi những suy nghĩ hay sự trông đợi vào các kết quả dự kiến.

Khi làm được điều này, tôi thấy những thứ trước đây chỉ là lý thuyết và công thức trở nên rất dễ hiểu và thực tế. Tôi bước vào cuộc hội thoại hoàn toàn trống rỗng và từ đó, công việc của tôi ở vai trò là người huấn luyện là trở thành tấm gương để phản chiếu thực tế, giúp người lãnh đạo soi xét chính mình. Một khi họ nhìn thấy sự hiện diện của bản thân, để giọng nói nội tâm của họ lên tiếng, chắc chắn họ có thể khám phá ra lời giải cho chính mình. Dù bạn có thể ghét chiếc gương vì những gì bạn nhìn thấy ở nó, nhưng chiếc gương luôn thật cần thiết trên con đường hoàn thiện mình – đó là cách tôi chọn để đồng hành với các nhà lãnh đạo của các công ty trong danh mục đầu tư của chúng tôi.

Vui lòng nhấn vào nút dưới đây để đăng ký nhận bản tin quý của Mekong Capital.

Mekong Capital đầu tư vào các ngành theo xu hướng tiêu dùng và đóng góp giá trị gia tăng cho doanh nghiệp theo mô hình Đầu tư Lấy Tầm nhìn làm Định hướng. Các công ty nhận đầu tư thường nằm trong số các doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất trong ngành hàng tiêu dùng tại Việt Nam.

Đầu năm 2022, người sáng lập Mekong Capital, Chris Freund, đã xuất bản cuốn “Chuyện Lẩu Cua”, một câu chuyện về một đàn cua bị bắt bỏ vào nồi nước sôi. Thoạt nhìn, “Chuyện Lẩu Cua” trông như một quyển truyện tranh thiếu nhi với trang bìa đầy màu sắc và nét vẽ giàu tính biểu cảm theo phong cách hoạt hình. Nhưng càng về sau, độc giả dễ dàng nhận thấy rằng câu chuyện hàm chứa một thông điệp quan trọng cho các doanh nghiệp về chuyển hóa, năng lực lãnh đạo và việc tập trung vào một tầm nhìn rõ ràng.

Sách đang có bán tại Tiki (bìa cứng): bit.ly/38baF8a

Theo dõi chúng tôi trên LinkedIn: