“Ếch Ngồi Đáy Giếng”

Tác giả: Nguyễn Minh Phương, Trưởng nhóm Tư vấn Đầu tư, Mekong Capital
13/4/2021

⋅   ⋅   ⋅

Chúng ta sử dụng những gì mình biết trong quá khứ như một tấm khiên để bảo vệ bản thân khỏi tương lai bất định. Cách đây không lâu, tôi nhận ra rằng, nhiều lựa chọn mình đưa ra khi đã trưởng thành thực chất được quyết định bởi kinh nghiệm của một cô bé năm tuổi.

⋅   ⋅   ⋅

Tôi lớn lên ở một khu vực nổi tiếng về tệ nạn ma túy ở Hà Nội. Gia đình tôi thường xuyên thức giấc lúc nửa đêm bởi tiếng la hét và tiếng còi xe cảnh sát. Vì muốn giữ cho tôi được an toàn, bố mẹ cấm tôi không được ra ngoài chơi quanh khu xóm. Tôi cảm thấy mình như đang sống giữa một bãi mìn và chỉ cần một bước sẩy chân thôi là tôi sẽ mất mạng.

Khi tôi 5 tuổi, mẹ tôi quyết định đi làm và bắt đầu lại sự nghiệp của mình. Còn tôi thì bắt đầu ở nhà một mình đằng sau những cánh cửa khóa chặt mỗi mùa hè mãi cho tới khi lên 10.

Một ngày nọ, khi đang ngồi trong nhà, tôi nghe thấy tiếng đám trẻ chơi đùa bên ngoài. Tôi tò mò lén nhìn chúng. Chúng đang chơi trốn tìm. Tôi rất muốn được chơi với chúng. “Nhưng làm sao tôi có thể chơi với chúng được đây? Tôi đang bị nhốt ở trong này!”. Tôi quyết định mở cửa sổ để ít ra còn có thể nhìn chúng chơi.

Bọn trẻ và tôi nhanh chóng trở thành bạn của nhau. Chúng thường tới bên cửa sổ và chơi trò diễn kịch. Chúng líu lo về niềm vui khi trèo cây trộm quả nhà hàng xóm và bị người lớn dí. Bực bội, tôi không thể hình dung nổi những điều chúng đang nói tới mang lại cảm giác như thế nào. Nghe chuyện thì vui thật đấy, nhưng đến phiên mình tôi lại chẳng có gì để kể. “Ai mà lại muốn nghe về một cuộc sống đơn điệu phía sau bốn bức tường cơ chứ?”. Tôi thấy mình thật buồn tẻ.

“Tôi muốn ra ngoài chơi nhưng lại bị mắc kẹt ở đây, không ai thèm ngó ngàng tới, lủi thủi một mình, nhưng chí ít thì tôi đang được an toàn..”

Nhiều năm trôi qua, tôi lớn lên và một lần nữa thấy bản thân mình mắc kẹt trong những bức tường của tiêu chuẩn: tiêu chuẩn cho một đứa con gái ngoan, tiêu chuẩn cho một người bạn tốt, tiêu chuẩn cho một học sinh tốt, tiêu chuẩn cho một nhân viên tốt, tiêu chuẩn cho một người mẹ tốt. Những chuẩn mực này là điều duy nhất tôi biết. Sống theo chúng, tôi đạt được nhiều thành tựu. Nhưng tôi vẫn cảm thấy thật khó khăn…

“Tôi biết mình khao khát được vui vẻ và hạnh phúc…”

Năm 2011, tôi được tuyển dụng bởi một trong những ngân hàng bán lẻ lớn nhất nước Úc ngay khi còn đang đi học – một giấc mơ đối với nhiều bạn bè cùng trang lứa. Và điều đó khiến gia đình tôi vô cùng hãnh diện. Thế là một lần nữa, tôi lại gắng sức tự vỗ về bản thân, rằng miễn là mình đạt được những chuẩn mực đó, mình sẽ có được sự an toàn và ổn định trong công việc.

Nhưng không.

Năm 2019, ngân hàng đóng cửa và chấm dứt chiến lược đầu tư tại Việt Nam. Tôi mất việc.

Rõ ràng là việc tuân theo những nguyên tắc và chuẩn mực không thể đảm bảo cho tôi sự an toàn tuyệt đối. Đột nhiên tôi tự hỏi tại sao mình lại luôn lựa chọn an toàn. Và tôi chưa bao giờ tự mình trả lời được câu hỏi đó, cho tới khi…

6 tháng sau khi gia nhập Mekong Capital, người hướng dẫn và trưởng nhóm của tôi đã khám phá ra những định kiến về bản thân được hình thành trong đời anh ấy từ thuở thơ ấu. Điều đó gợi mở ra trong tôi suy nghĩ tương tự về định kiến mà tôi đã đặt ra cho đời mình: “Tôi bị nhốt bên trong cho đến khi ai đó đến “thả” tôi ra”. Tôi chia sẻ câu chuyện của mình với Rachel – huấn luyện viên Chuyển hoá của tôi, và nhận được từ cô lời cổ vũ đầy nhiệt huyết: “Bạn vẫn chưa tách mình ra khỏi nỗi sợ hãi của một đứa trẻ năm tuổi. Nếu như được lựa chọn, bạn sẽ chọn an toàn hay hạnh phúc?”

Tôi nhận ra mình chưa bao giờ muốn an toàn. An toàn là lựa chọn duy nhất tôi có khi còn nhỏ, và tôi đã cứ thế lớn lên mà không nhận ra rằng mình còn có thể có những lựa chọn khác. Tôi vô thức mắc kẹt trong một lối mòn – một lối mòn chưa bao giờ dành cho tôi: An toàn và được bảo vệ, nhưng buồn bã và cô độc.

“Tôi như chú ếch ngồi đáy giếng…”

…ngẩng lên và thấy bầu trời chỉ là một vòng tròn, cũng như tôi nhìn đời với đôi mắt của một cô bé năm tuổi được “nhốt” an toàn trong bốn bức tường nhà…

Tôi đã chọn sự an toàn và đồng thời, tôi cũng từ bỏ những gì khiến tôi thấy thật sự vui sướng.

Và rồi tôi thấy Rachel ở miệng giếng, chia sẻ với tôi những khả năng của thế giới bên ngoài: “Bầu trời xanh trải dài vô tận, những bông hoa nở rộ, những sắc màu rực rỡ cùng những tia nắng ấm áp…” Lấy hết can đảm… tôi nhắm mắt lại… tôi thấy cô bé năm tuổi trong tôi mở cánh cửa khóa chặt, và bước ra ngoài.

Kể từ đó, tôi chọn sống với những gì cô gái nhỏ bé trong tôi hằng mong muốn. Tôi tận hưởng ánh mặt trời ấm áp và niềm vui được bao quanh bởi tiếng cười và bè bạn. Tôi có thể không còn được tuyệt đối an toàn, có thể vấp ngã và tổn thương, nhưng tôi đang thực sự sống cuộc đời của chính mình. Tôi đã sẵn sàng để phiêu lưu đến những chân trời mới và khám phá những trải nghiệm mà tôi muốn viết về trong cuốn sách đời mình… Và…

“Tôi cảm thấy thật hạnh phúc!”

Đúng thế, mỗi ngày, tôi đang viết và sống câu chuyện của chính mình – Người Hiện Thực Hóa Tầm Nhìn, nơi tôi dễ dàng và vô tư gửi gắm tới thế giới tình yêu, lòng trắc ẩn và niềm vui, mà từ đó, những giấc mơ nảy mầm thành thực tại.

Vui lòng nhấn vào nút dưới đây để đăng ký nhận bản tin quý của Mekong Capital.

Mekong Capital đầu tư vào các ngành theo xu hướng tiêu dùng và đóng góp giá trị gia tăng cho doanh nghiệp theo mô hình Đầu tư Lấy Tầm nhìn làm Định hướng. Các công ty nhận đầu tư thường nằm trong số các doanh nghiệp tăng trưởng nhanh nhất trong ngành hàng tiêu dùng tại Việt Nam.

Đầu năm 2022, người sáng lập Mekong Capital, Chris Freund, đã xuất bản cuốn “Chuyện Lẩu Cua”, một câu chuyện về một đàn cua bị bắt bỏ vào nồi nước sôi. Thoạt nhìn, “Chuyện Lẩu Cua” trông như một quyển truyện tranh thiếu nhi với trang bìa đầy màu sắc và nét vẽ giàu tính biểu cảm theo phong cách hoạt hình. Nhưng càng về sau, độc giả dễ dàng nhận thấy rằng câu chuyện hàm chứa một thông điệp quan trọng cho các doanh nghiệp về chuyển hóa, năng lực lãnh đạo và việc tập trung vào một tầm nhìn rõ ràng.

Sách đang có bán tại Tiki (bìa cứng): bit.ly/38baF8a

Theo dõi chúng tôi trên LinkedIn: